Maciej Karpiga urodził się w Miechowie w 1457 r. Ojcem jego był Stanisław Karpiga mieszczanin i rolnik. Edukację rozpoczął najprawdopodobniej w szkole klasztornej prowadzonej przez zakon bożogrobowców lub w jednej z parafialnych szkół w Krakowie. Studiował na Wydziale Sztuk Wyzwolonych Uniwersytetu Krakowskiego w latach 1473-1474. W 1479 r. uzyskał stopień mistrza sztuk wyzwolonych. Po otrzymaniu tytułu naukowego rozpoczął również studia na Wydziale Lekarskim pełniąc równocześnie obowiązki rektora szkoły katedralnej na Wawelu. W 1483 r. wyjechał na dalsze studia do Italii gdzie oprócz studiów prowadził obserwacje astronomiczne będąc m.in. świadkiem zaćmienia słońca. Oprócz medycyny Maciej otrzymał gruntowane wykształcenie z dziedziny filozofii, astronomii i logiki. W roku 1486 uzyskał doktorat z medycyny na Uniwersytecie Bolońskim. Po powrocie do Polski osiadł na stałe w Krakowie i najprawdopodobniej prowadził wykłady na wydziale lekarskim. W pamięci potomnych został zapamiętany jako gorliwy reformator uniwersytecki oraz hojny darczyńca i fundator. Na przełomie lat 1501/1502 piastował godność rektora Uniwersytetu Krakowskiego, tą zaszczytną funkcję przyszło mu jeszcze aż siedmiokrotnie sprawować. Większość swojego majątku przekazał na cele uczelni i klasztorów bożogrobowców w Miechowie i paulinów na Skałce. Z jego środków została uposazona katedra medycyny. Największe dzieła naukowe mistrza Macieja to Chronica Polonorum oraz Tractatus de duabus Sarmatiis, Asiana et Europiana et de contentis in eis (Opis Sarmacji azjatyckiej i europejskiej). Ostatnie z dzieł było nowatorskim opisem geograficznym i etnograficznym Europy Wschodniej. Autor przedstawił w nim wiele ciekawych opisów flory, fauny i ukształtowania terenu omawianego obszaru. Rozprawił się również z wieloma błędnymi mitami które zakorzeniły się w myśli na temat wschodniej Europy. Praca ta będąca jednym z czołowych osiągnięć polskiej nauki tego okresu została bardzo entuzjastyczne przyjęta wśród zachodnich elit intelektualnych. Nazywany bywał również drugim Hipokratesem z uwagi na swoją wiedzę i medyczne osiągnięcia. Świadczy o tym fakt, iż w 1501 r. został wezwany do umierającego króla Polski Jana Olbrachta oraz do ciężko chorego Władysława Jagiellończyka na Węgry w 1504 r. Napisał przewodnik epidemiologiczny Contra sevam pestem regimen accuratissimum oraz kompendium higieny i dialektyki lekarskiej Conservatio sanitatis. Maciej Miechowita zmarł 9 września 1523 r. w Krakowie. Pozostawił po sobie liczny księgozbiór ok. 1000 pozycji w 250 woluminach. Jego życie jest świadectwem połączenia w sobie cnoty pracowitości i dobroczynności które przy wysokich walorach moralnych i intelektualnych czynią z niego wzór humanisty i wszechstronnego erudyty.
Maciej Karpiga (Miechowita)
