Cerkiew pw. Opieki Bogurodzicy NMP w Owczarach

Owczary to wieś łemkowska położona w dolinie potoku Siary, wśród pagórków Magury Małastowskiej. Lokowana była na prawie niemieckim w 1323 r. pod nazwą Rychwałd. W 1417 r. została przeniesiona na prawo wołoskie. Pod koniec XVI w. jej właścicielem był Przecław Pieniążek; ok. 1880 r. znaczna jej część należała do Edwarda Miłkowskiego. Wieś Owczary nosi taką nazwę zaledwie od 1952 r., a zawdzięcza ją głównemu zajęciu jej mieszkańców, jakim była hodowla owiec, z której słynęli już przed wiekami. Cerkiew znajdowała się we wsi już w 1420 r. Obecną, pod wezwaniem Opieki Bogarodzicy wznieśli w 1653 r. miejscowi grekokatolicy jako świątynię parafialną. Drewniana, zbudowana w konstrukcji zrębowej, była tradycyjnie podzielona na trzy wyodrębnione części: prezbiterium, nawę i przedsionek (babiniec). Ten podział został we wnętrzu nieco zatarty, gdy w 1870 r. poszerzono babiniec do szerokości nawy. Na zewnątrz trójdzielność cerkwi podkreślają dwie kopuły namiotowe łamane uskokowo, nakrywające prezbiterium i nawę oraz wieża. Obecne prezbiterium i zakrystię wzniesiono w miejscu poprzedniego w 1701 r., a wieżę wybudowali cieśle Dimitr Dekowekin i Teodor Rusynek w 1783 r. Ściany zewnętrzne cerkwi wykończone są gontem, którym pokryto również dach w trakcie ostatniej konserwacji. We wnętrzu zachowało się wyposażenie z XVII i XVIII w., którego najcenniejszym elementem jest bogato rzeźbiony i złocony ikonostas. Znajdujące się w nim ikony zostały prawdopodobnie wykonane przez dwóch różnych twórców w 1712 i 1756 r. W cerkwi znajdują się także ołtarze boczne, gdyż korzystają z niej wierni obrządku greckokatolickiego i rzymskiego. Ściany, strop i wnętrze pozornych kopuł zostały pokryte polichromią w 1938 r., namalowaną z okazji 950. rocznicy chrztu Rusi. Jest to polichromia ornamentalna. W kopułach namalowano Ducha Świętego pod postacią gołębicy i czterech cherubinów oraz iluzjonistyczny widok otwartego na niebo okulusa z wijącymi się kwiatami. Portal zachodni z nadprożem wyciętym w ośli grzbiet należy do najstarszych części cerkwi.
Od 1947 r. cerkiew była użytkowana przez kościół rzymskokatolicki jako filia parafii w Sękowej. W latach 50. zaczęto okazjonalnie odprawiać nabożeństwa greckokatolickie, a od 1988 r. są one sprawowane regularnie. Cerkiew została wyróżniona w 1995 r. nagrodą Europa Nostra za najlepsze utrzymanie zabytkowego obiektu.

Tekst: B. Sanocka
strona: https://dnidziedzictwa.pl/cerkiew-pw-opieki-bogurodzicy/

Autor zdjęcia Henryk Bilamowicz

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *